بررسی تأثیر عوامل شناختی _ اجتماعی بر رفتار اشتراک دانش در جامعۀ دانشگاهی

زمینه و هدف: رفتار اشتراک دانش از عوامل زیادی تأثیر می‌پذیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر عوامل شناختی‏ _  اجتماعی بر رفتار اشتراک دانش اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش، اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، تعداد250 نفر به‌عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. برای سنجش هر یک از متغیرهای پژوهش چندین پرسش‏نامه معتبر مبنای کار قرار گرفت که شرح آنها در متن آمده است. روایی صوری‏ _ ‏محتوایی و سازه‌ای پرسش‏نامه‌های طراحی‏شده بررسی و تأیید شد. پایایی پرسش‏نامه‌ها نیز پس از انجام پیش‌‏آزمون با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که نتایج نشان داد همۀ پرسش‏نامه‌ها از پایایی بالا و قابل قبولی برخوردارند. برای بررسی روابط بین متغیرها و برازش مدل پژوهش نیز از روش مدل معادلات ساختاری با کمک نرم‌افزار لیزرل استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که میانگین عوامل شناختی‏ _ ‏ اجتماعی و همچنین رفتار اشتراک دانش و ابعاد آن در میان جامعه پژوهش کمتر از حد مطلوب است. در میان عوامل شناختی‏ _  اجتماعی، «دیدگاه مشترک» بیشترین و «اعتماد» کمترین میانگین را دارند. در میان ابعاد رفتار اشتراک دانش نیز «تمایل به استفاده از دانش» بیشترین و «تمایل به اشتراک دانش» کمترین میانگین را دارد. بررسی میزان برازش مدل پژوهش حاکی از برازش خیلی خوب مدل است. بر اساس مدل برازش‏‏شده، متغیر «اعتماد» 89/0، متغیر «دیدگاه مشترک» 57/0 و متغیر «قوّت رابطه» 73/0 بر رفتار اشتراک دانش اعضای هیئت علمی تأثیرگذار هستند. نتیجه‌گیری: رفتار اشتراک دانش یک فعالیت و رفتار اجتماعی است که بیش از هر چیز تحت تأثیر عوامل شناختی‏ _  اجتماعی قرار دارد. از این‏رو، برای بررسی رفتار اشتراک دانش و بهبود وضعیت آن در سازمان‏ها باید به این عوامل توجه ویژه نمود. اعتماد، قوّت رابطه و دیدگاه مشترک از مهم‌ترین  این عوامل هستند.